ویلیام شکسپیر

 
۲۳ آوریل ۲۰۱۶، چهارصدمین سالگرد درگذشت ویلیام شکسپیر در سن ۵۲ سالگی بود. نمایش نامه های او تقریبا به تمام زبان های اصلی دنیا در قاره های مختلف جهان اجرا شده است. درراستای بزرگداشت این رویداد، جشنواره ها، اجراها و نمایشگاه هایی در سراسر جهان توسط کمپانی های کوچک و بزرگ متولی تئاتر، برگزار می شود. نحوه برگزاری معمولا به دو صورت است. یکی برگزاری سنتی مراسم که مطابق با حال و هوای زمان شکسپیر است و دیگری برگزاری مدرن که به صورت تشریح کارهای او می باشد. تمامی این فعالیت ها در جهت بزرگداشت شخصی است که به طور حتم برترین نمایش نامه نویس انگلیسی زبان است.
دیگر نکته برجسته چهارصدمین مراسم بزرگداشت شکسپیر، برگزاری تور اولین فولیوی شکسپیر است. فولیو در واقع، مجموعه ای از تمام نمایش نامه های معتبری است که محققان معتقدند، متعلق به ویلیام شکسپیر بوده و ۷ سال پس از مرگش یعنی در سال ۱۶۲۳ میلادی منتشر شده است. هرچند که ۱۸ اثر او پیش از سال ۱۶۲۳ انتشار یافتند اما ۱۸ نمایش نامه دیگر شامل مکبث و طوفان، صرفا در اولین فولیو یافت شدند. عنوان تور ” اولین فولیو! کتابی که شکسپیر به ما داد” بود که شامل سفر به ۵۰ منطقه مختلف مانند واشنگتن و پورتوریکو می شد.صفحه عنوان اولین فولیوی نمایش نامه ویلیام شکسپیر
هرچند که فعالیت ها و کارهای شکسپیر به خوبی در سراسر دنیا شناخته شده است، اما همچنان اوایل دوران زندگی او به شکلی رازگونه باقی مانده است. به طور مثال هیچ تاریخ تولدی از او ثبت نشده است، اما با این وجود کلیسایی که در محل تولد او قرار دارد، مستنداتی در اختیار دارد که بیان می کند، شکسپیر در ۲۶ آوریل سال ۱۵۶۴ غسل تعمید داده شده است. بر اساس این گزارش محققان حدس می زنند که زمان تولد شکسپیر، حدود ۲۳ آوریل ۱۵۶۴بوده است. به دلیل اینکه پدر او از مقامات دولتی بود، ویلیام جوان توانست بدون پرداخت شهریه در مدارسی محلی مانند مدرسه دستور زبان جدید پادشاه در استراتفورد، تحصیل کند. هرچند که مدارکی مبنی بر ادامه تحصیل او در مقاطع تحصیلی بالاتر وجود ندارد.
مستندات موجود نشان می دهد که شکسپیر در ۲۸ نوامبر ۱۵۸۲ با زنی به نام آن هاتاوی در منطقه کانتربوری ازدواج کرد. در زمان ازدواج او ۱۹ سال داشت، در حالیکه همسرش ۲۶ ساله و باردار بود. آن ها سه فرزند داشتند که یکی از آن ها زمانی که جوان بود، از دنیا رفت. از اینکه شکسپیر به عنوان یک پدر جوان زندگی خود را چگونه گذارند اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما دامنه بحث پیرامون این قضیه از فراری بودن او از دست مالکان زمین های محلی به دلیل شکار غیرقانونی تا کار کردن به عنوان کمک معلم مدرسه گسترده است. باور عموم بر این است که زمانی که او در دهه ۱۵۸۰ وارد لندن شد، در ابتدا به عنوان ملازم اسب در برخی از تئاترهای مطرح لندن، مشغول به کار شد. فعالیت ها و تمارین در سال های بعد به نحوی ادامه پیدا کرد که بازیگران را مشتاق کند تا جهت برخورداری از حمایت حضار نمایش های برادوی، به آن جا بروند.
شواهد موجود نشان می دهد که شکسپیر از سال ۱۵۹۲ درآمد زندگی خود را از طریق بازیگری و نمایش نامه نویسی به دست می آورده است. یکی از این فعالیت ها، شراکت در کمپانی بازیگری ” مردان لرد چمبرلین” بود که بعدها به نام ” مردان پادشاه” تغییر کرد. باور عموم براین است که در اوایل دهه ۱۵۹۰ شکسپیر، کار نگارش نمایش نامه در سه ژانر کمدی با عناوین نمایش نامه دو جنتلمن ، کمدی اشتباهات و رام کردن زن سلیطه، ژانر تراژدی با عنوان تیتوس آندرونیکوس و ژانر تاریخی با عناوین سه گانه هنری ششم و ریچارد سوم را به انجام رسانید. این در حالی است که نمایش نامه های معروف تر او مانند رویای شب نیمه تابستان، توفان، هملت و مکبث در حوالی سال ۱۶۱۲ یعنی اواخر دوران نویسندگی او نگاشته شدند.
در دوره ای که شکسپیر مشغول نوشتن نمایش نامه های خود بود، زبان انگلیسی تغییراتی اساسی را به خود می دید. از جمله اینکه کلماتی از روم و یونان باستان به زبان انگلیسی، اضافه شده بودند و همچنین کلماتی از سایر کشورها و مناطق به دلایل مختلفی چون استعمار، جنگ، اکتشاف و سیاست، به زبان انگلیسی راه پیدا کردند. با این حال شکسپیر و سایر نویسندگان هم عصرش، با قبول و انتخاب این واژه های جدید، آن ها را در نوشته های خود، جا دادند.
بسیاری از کلمات و عباراتی که شکسپیر در نمایش نامه های خود مورد استفاده قرار داد، بعدها شهرت و محبوبیت زیادی پیدا کردند. از جمله این عبارات می توان به ” Wear your heart on your sleeve” از اتلو، ” Full circle ” از شاه لیر، ” Bedazzled ” از رام کردن زن سلیطه و ” There’s the Rub ” از هملت اشاره کرد. شکسپیر علاوه بر نوشتن نمایش نامه،  نوعی شعر سپید هم می سرود. در شعر او هر خط شامل ده هجا است که هنگام خواندن، هجای دوم با تاکید  و محکم خوانده می شود. بدین ترتیب، شکسپیر این سبک از نوشتن را با پیچیده تر کردن جملات در محاورات و داستان های نمایش نامه هایش، به شکلی تصحیح کرد.
شکسپیر در نمایش نامه های خود، تکنیک هایی از تئاتر را ترسیم می کند که قدمت آن به دوران یونان قدیم برمی گردد. او در داستان هایش، طیف وسیعی از نقش هایی با شخصیت های مرتبط باهم را به تماشاگر معرفی کرده که این نقش های خلق شده با شخصیت هایی پیچیده نشان داده می شوند. دیگر ویژگی داستان های او، وجود در هم تنیدگی هایی در دوراهی های اخلاقی و طرح پیچیدگی هایی ناگهانی در داستان است. او تسلط خاصی در ژانرهای مختلف داستانی شامل کمدی، تراژدی و تاریخی داشت و اکثر مواقع نمایش نامه را با ترکیب دو یا چند ژانر مختلف می نوشت. حاصل کار، الگویی بود که تقریبا با تمامی نمونه های نوشتار دراماتیک قابل مقایسه است.
خارج از بحث و ضرورت اقتصادی، شکسپیر در اوایل دهه ۱۵۹۰ به دلیل فراگیر شدن طاعون و بسته شدن تماشاخانه های لندن، روی به سرودن شعر آورد. درون مایه بیش از ۱۵۰ غزل و شعرهای داستانی او، شامل مواردی چون عشق، زیبایی، اخلاق و حقیقت می باشد. شعرهای او به شکلی تقلیدی از بسیاری از موضوعات سنتی شعر کلاسیک است که به صورت تغییر در نقش زن و مرد، صحبت بی پروا در مورد مسائل جنسی و شوخی با زیبایی های دنیای کلاسیک سروده شده است.
در سال ۱۵۹۹ ، او و شرکای تجاریش تصمیم به ساخت تماشاخانه ای برای خود گرفتند که پس از ساخت، آن را گوی یا کره نامیدند. از طرفی به تدریج به میزان ثروت او هم افزوده شد، چرا که طبق نظر محققان او علاوه بر اینکه هنرپیشه موفقی بود، توانست از طریق تهیه کنندگی نمایش نامه ها، پول کافی را جهت نگارش بی وقفه نمایش نامه هایش به دست بیاورد. در نهایت ۳۸ نمایش نامه و ۱۴۰غزل مربوط به او موجود است که البته ممکن است در نگارش آن ها با افرادی همکاری کرده باشد. هرچند که در ۱۵۰ سال اخیر، سوال های متعددی در زمینه نویسنده برخی از نمایش نامه ها، مطرح شد. با توجه به تحصیلات محدود شکسپیر، برخی منتقدان بر این باورند که افرادی دیگر همچون کریستوفر مارلو، ادوارد دی فر یا فرانسیس باکون که نمایش نامه های دیگری در کار خود دارند، نویسندگان حقیقی این نمایش نامه ها هستند. البته قابل ذکر است مستندات حکومتی و تاریخی و اذعان نشریاتی وجود دارد که به ویلیام شکسپیر اعتبار داده و از ادعای او مبنی بر نگارش نمایش نامه ها، حمایت می کند.
همان طور از ابتدای زندگی شکسپیر، نقاط مبهم و سوال برانگیز زیادی وجود داشته است، این موضوع در مورد مرگ او هم صدق می کند. اگرچه ادعاهای مرسوم بدین صورت است که او در ۲۳ آوریل ۱۶۱۶ یعنی در روز تولدش از دنیا رفته است، اما سندی در این زمینه وجود ندارد. مستندات موجود نشان می دهد که او در روز ۲۵ آوریل ۱۶۱۶ وارد کلیسای ترینیتی شده است. علت مرگ هم مانند زمان مرگ ناشناخته است، هرچند که یادداشت های روزانه قائم مقام کلیسای مورد اشاره که شخصی به نام جان وارد است، نشان می دهد که شکسپیر احتمالا بعد از گذارندن بعداز ظهری نسبتا سخت در همان روز از دنیا رفته است. نکته حائز اهمیت این است که دفترچه خاطرات مذکور، ۵۰ سال پس از مرگ شکسپیر، تنظیم و تدوین شده است، لذا اکثر محققان بر این باورند که این مستندات بی اساس است. هرچند که باید این مطلب را هم مدنظر داشت که لندن در سال ۱۶۱۶ با شیوع شدید بیماری تیفوس مواجه شد که دلیلی بر اعتبار و تصدیق گزارش جان وارد، مبنی بر مرگ شکسپیر باشد.
این طور به نظر می رسد که آخرین کلماتی که شکسپیر به زبان آورده، در مورد مرگ و سنگ قبرش بوده است. متن روی سنگ قبرش، که ظاهرا توسط خودش نوشته شده است، به صورت زیر است:
دوست خوبم، به خاطر عیسی مسیح هم که شده
از حفاری و کندن دوباره قبر من، اجتناب کن
خداوند کسی را که از سنگ قبرم چشم پوشی کند، بیامرزد
و کسی که استخوان هایم را بر می دارد، لعنت کند
ویلیام شکسپیر تاثیر انکارناپذیری بر هنر نمایش و زبان انگلیسی گذاشت. نوشته های او دارای طرح های متقاعد کننده و شخصیت هایی پیچیده در ژانرهای مختلف بود. استفاده او از تک گویی، فراتر از توصیف طرح های داستانی مرسوم، قدم گذاشت تا مخاطب بتواند افکار شخصیت ها و وضعیت ذهنی آن ها را کشف کند. نوشته های او تاثیر بسیار زیادی بر نویسنده ها و رمان نویسان مشهوری همچون چارلز دیکنز، هرمان ملویل، پاتریشیا های اسمیت، تام استاپرد و ویلیام فاکنر در سالیان بعد از خود گذاشت. نهایتا او توانست تعداد زیادی کلمه، عبارت و اصلاح را به زبان انگلیسی معرفی کند که امروزه نیز به طور مرسوم، مورد استفاده قرار می گیرند.